ಹರಿಕಥಾಮೃತಸಾರ ಸಂಧಿ 17 ankita jagannatha vittala ಸ್ವಗತಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಧಿ HARIKATHAMRUTASARA SANDHI 17 SWAGATA SWATANTRA SANDHI

    

Audio by Mrs. Nandini Sripad

ರಚನೆ : ಶ್ರೀ ಜಗನ್ನಾಥ ದಾಸರು 
for saahitya click   ಹರಿಕಥಾಮೃತಸಾರ ಸಂಧಿ 1 to 32  

ಶ್ರೀಜಗನ್ನಾಥದಾಸಾರ್ಯ ವಿರಚಿತ ಹರಿಕಥಾಮೃತಸಾರ , 

 ಸ್ವಗತಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಧಿ , ರಾಗ ಚಾರುಕೇಶಿ

ಹರಿಕಥಾಮೃತಸಾರ ಗುರುಗಳ ಕರುಣದಿಂದಾಪನಿತು ಕೇಳುವೆ

ಪರಮ ಭಗವದ್ಭಕ್ತರು ಇದನಾದರದಿ ಕೇಳುವುದು||

ಸ್ವಗತಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಗುಣವ ಹರಿ ತೆಗೆದು ಬ್ರಹ್ಮಾದ್ಯರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟದು

ಭೃಗು ಮುನಿಪ ಪೇಳಿದನು ಇಂದ್ರದ್ಯುಮ್ನ ಕ್ಷಿತಿಪನಿಗೆ||

ಪರಮ ವಿಷ್ಣು ಸ್ವತಂತ್ರ ಮಾಯಾ ತರುಣಿ ವಕ್ಷಸ್ಥಳ ನಿವಾಸಿ

ಸರಸಿಜೋದ್ಭವ ಪ್ರಾಣರೀರ್ವರು ಸಚಿವರು ಎನಿಸುವರು

ಸರ್ವ ಕರ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ತತ್ಪ್ರಿಯರು ಉರಗ ಭೂಷಣ ಅಹಂಕೃತಿತ್ರಯ

ಕರೆಸುವ ಅಮರೇಂದ್ರ ಅರ್ಕ ಮುಖರು ಇಂದ್ರಿಯಪರು ಎನಿಸುವರು||1||

ಈ ದಿವೌಕಸರ ಅಂತೆ ಕಲಿ ಮೊದಲಾದ ದೈತ್ಯರು ಸರ್ವ ದೇಹದಿ ತೋದಕರು ತಾವಾಗಿ

ವ್ಯಾಪಾರಗಳ ಮಾಡುವರು

ವೇಧನಾಂದದಿ ಕಲಿಯು ಅಹಂಕಾರಾಧಿಪ ಅಧಮ ಮಧುಕುಕೈಟಭ

ಕ್ರೋಧಿಶಂಭರ ಮುಖರು ಮನಸಿಗೆ ಸ್ವಾಮಿಯೆನಿಸುವರು||2||

ದೇವತೆಗಳ ಉಪಾಧಿ ನಿತ್ಯದಿ ಏವಮಾದಿ ನಾಮದಿಂದಲಿ

ಯಾವದಿಂದ್ರಿಯಗಳಲಿ ವ್ಯಾಪಾರಗಳ ಮಾಡುವರು

ಸೇವಕರ ಸೇವ ಅನುಗುಣ ಫಲವೀವ ನ್ರುಪನಂದದಲಿ

ತನ್ನ ಸ್ವಭಾವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ವಿಭಾಗವ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟ ಹರಿ||3||

ಅಗಣಿತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವ ನಾಲ್ಬಗೆ ವಿಭಾಗವ ಮಾಡಿ

ಒಂದನುತೆಗೆದು ದಶವಿಧಗೈಸಿ ಪಾದರೆ ಪಂಚ ಪ್ರಾಣನಲಿ

ಮೊಗ ಚತುಷ್ಟಯನೊಳು ಸಪಾದೈದು ಗುಣವಿರಸಿದ

ಮತ್ತೆ ದಶ ವಿಧಯುಗಳ ಗುಣವನ್ನು ಮಾಡಿ ಎರಡು ಸದಾ ಶಿವನೊಳಿಟ್ಟ||4||

ಪಾಕಶಾಸನ ಕಾಮರೊಳು ಸಾರ್ಧೈಕವಿಟ್ಟ ದಶ ಇಂದ್ರಿಯರ

ಸುದಿವೌಕಸಾದ್ಯರೊಳೊಂದು ಯಾವಜ್ಜೀವರೊಳಗೊಂದು

ನಾಲ್ಕೂವರೆ ಕಲ್ಯಾದಿ ದೈತ್ಯಾನೀಕಕಿತ್ತನು

ಎರಡು ತ್ರಿವಿಧ ವಿವೇಕಗೈಸಿ ಇಂದಿರಗೊಂದು ಎರಡು ಆತ್ಮ ತನ್ನೊಳಗೆ||5||

ಈ ವಿಧದಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವ ದೇವ ಮಾನವ ದಾನವರೊಳು

ರಮಾ ವಿನೋದಿ ವಿಭಾಗ ಮಾಡಿಟ್ಟು ಅಲ್ಲೇ ರಮಿಸುವನು

ಮೂವರೊಳಗಿದ್ದು ಅವರ ಕರ್ಮವ ತಾ ವಿಕಾರವಗೈಸದಲೆ

ಕಲ್ಪವಸಾನಕೆ ಕೊಡುವನು ಅನಾಯಾಸ ಅವರ ಗತಿಯ||6||

ಆಲಯಗಳೊಳಿಪ್ಪ ದೀಪ ಜ್ವಾಲೆ ವರ್ತಿಗಳನುಸರಿಸಿ ಜನರ ಆಲಿಗೊಪ್ಪುವ ತೆರದಿ

ಹರಿ ತಾ ತೋರ್ಪ ಸರ್ವತ್ರ

ಕಾಲ ಕಾಲದಿ ಶ್ರೀಧರಾ ದುರ್ಗಾ ಲಲನೆಯರ ಕೂಡಿ ಸುಖಮಯ ಲೀಲೆಗೈಯಲು

ತ್ರಿಗುಣ ಕಾರ್ಯಗಳಿಹವು ಜೀವರಿಗೆ||7||

ಇಂದ್ರಿಯಗಳಿಂ ಮಾಳ್ಪ ಕರ್ಮ ದ್ವಂದ್ವಗಳ ತನಗರ್ಪಿಸಲು

ಗೋವಿಂದ ಪುಣ್ಯವ ಕೊಂಡು ಪಾಪವ ಭಸ್ಮವನೆ ಮಾಳ್ಪ

ಇಂದಿರೇಶನು ಭಕ್ತ ಜನರನು ನಿಂದಿಸುವರೊಳಗಿಪ್ಪ

ಪುಣ್ಯವ ತಂದು ತನ್ನವಗೀವ ಪಾಪಗಳ ಅವರಿಗುಣಿಸುವನು||8||

ಹೊತ್ತು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಪಾಪ ಕರ್ಮ ಪ್ರವರ್ತಕರ ನಿಂದಿಸದೆ

ತನಗಿಂದ ಉತ್ತಮರ ಗುಣ ಕರ್ಮಗಳ ಕೊಂಡಾಡದಲಿಪ್ಪ ಮರ್ತ್ಯರಿಗೆ

ಗೋಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಸ್ತ್ರೀ ಹತ್ಯ ಮೊದಲಾದ ಅಖಿಳ ದೋಷಗಳಿತ್ತಪನು

ಸಂದೇಹ ಪಡಸಲ್ಲ ಅಖಿಳ ಶಾಸ್ತ್ರಮತ||9||

ತನ್ನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಗುಣಗಳ ಹಿರಣ್ಯ ಗರ್ಭಾದ್ಯರಿಗೆ

ಕಲಿಮುಖ ದಾನವರ ಸಂತತಿಗೆ ಅವರಧಿಕಾರವ ಅನುಸರಿಸಿ

ಪುಣ್ಯ ಪಾಪಗಳೀವ ಬಹು ಕಾರುಣ್ಯ ಸಾಗರನು

ಅಲ್ಪಶಕ್ತಿಗಳ ಉಣ್ಣಲರಿಯದಿರಲು ಉಣ ಕಲಿಸಿದನು ಜೀವರಿಗೆ||10||

ಸತ್ಯ ವಿಕ್ರಮ ಪುಣ್ಯ ಪಾಪ ಸಮಸ್ತರಿಗೆ ಕೊಡಲೋಸುಗದಿ

ನಾಲ್ವತ್ತು ಭಾಗವ ಮಾಡಿ ಲೇಶಾಂಶವನು ಜನಕೀವ

ಅತ್ಯಲ್ಪ ಪರಮಾಣು ಜೀವಗೆ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನು ತಾ ಕೊಟ್ಟು

ಸ್ಥೂಲ ಪದಾರ್ಥಗಳ ಉಂಡು ಉಣಿಪ ಸರ್ವದಾಸರ್ವ ಜೀವರಿಗೆ||11||

ತಿಮಿರ ತರಣಿಗಳು ಏಕ ದೇಶದಿ ಸಮನಿಸಿಪ್ಪವೆ ಎಂದಿಗಾದರು?

ಭ್ರಮಣ ಛಳಿ ಬಿಸಲು ಅಂಜಿಕೆಗಳುಂಟೇನೋ ಪರ್ವತಕೆ?

ಅಮಿತ ಜೀವರೊಳಿದ್ದು ಲಕ್ಷ್ಮೀ ರಮಣ ವ್ಯಾಪಾರಗಳ ಮಾಡುವ

ಕಮಲಪತ್ರ ಸರೋವರಗಳೊಳಗಿಪ್ಪ ತೆರದಂತೆ||12||

ಅಂಬುಜೋದ್ಭವ ಮುಖ್ಯ ಸುರಾ ಕಲಿ ಶಂಬರಾದಿ ಸಮಸ್ತ ದೈತ್ಯ ಕದಂಬಕೆ

ಅನುದಿನ ಪುಣ್ಯ ಪಾಪ ವಿಭಾಗವನೆ ಮಾಡಿ

ಅಂಬುಧಿಯ ಜಲವನು ಮಹದ್ಘಟ ದಿಂಬನಿತು ತುಂಬುವ ತೆರದಿ

ಪ್ರತಿ ಬಿಂಬರೊಳು ತಾನಿದ್ದು ಯೋಗ್ಯತೆಯಂತೆ ಫಲವೀವ||13||

ಇನಿತು ವಿಷ್ಣು ರಹಸ್ಯದೊಳು ಭ್ರುಮು ಮುನಿಪ ಇಂದ್ರದ್ಯುಮ್ನಗೆ ಅರುಪಿದದನು

ಬುಧರು ಕೇಳುವುದು ನಿತ್ಯದಿ ಮತ್ಸರವ ಬಿಟ್ಟು

ಅನುಚಿತೋಕ್ತಿಗಳಿದ್ದರೆಯು ಸರಿಯೆ ಗಣನೆ ಮಾಡದಿರೆಂದು

ವಿದ್ವದ್ ಜನಕೆ ವಿಜ್ಞಾಪನೆಯ ಮಾಡುವೆ ವಿನಯ ಪೂರ್ವಕದಿ||13||

ವೇತ ಭಯ ವಿಶ್ವೇಶ ವಿಧಿ ಪಿತ ಮಾತುಳಾಂತಕ ಮಧ್ವ ವಲ್ಲಭ

ಭೂತ ಭಾವನ ಅನಂತ ಭಾಸ್ಕರ ತೇಜ ಮಹಾರಾಜ

ಗೌತಮನ ಮಡದಿಯನು ಕಾಯ್ದ ಅನಾಥ ರಕ್ಷಕ

ಗುರುತಮ ಜಗನ್ನಾಥ ವಿಠಲ ತನ್ನ ನಂಬಿದ ಭಕುತರನು ಪೊರೆವ||14||

********

harikathAmRutasAra gurugaLa karuNadindApanitu kELuve

parama BagavadBaktaru idanAdaradi kELuvudu||

svagatasvAtantrya guNava hari tegedu brahmAdyarige koTTadu

BRugu munipa pELidanu indradyumna kShitipanige||

parama viShNu svatantra mAyA taruNi vakShasthaLa nivAsi

sarasijOdBava prANarIrvaru sacivaru enisuvaru

sarva karmagaLalli tatpriyaru uraga BUShaNa ahaMkRutitraya

karesuva amarEndra arka muKaru iMdriyaparu enisuvaru||1||

I divaukasara ante kali modalAda daityaru sarva dEhadi tOdakaru tAvAgi

vyApAragaLa mADuvaru

vEdhanAMdadi kaliyu ahankArAdhipa adhama madhukukaiTaBa

krOdhiSaMBara muKaru manasige svAmiyenisuvaru||2||

dEvategaLa upAdhi nityadi EvamAdi nAmadiMdali

yAvadindriyagaLali vyApAragaLa mADuvaru

sEvakara sEva anuguNa PalavIva nrupanaMdadali

tanna svaBAva svAtantrya viBAgava mADikoTTa hari||3||

agaNita svAtantryava nAlbage viBAgava mADi

oMdanutegedu daSavidhagaisi pAdare panca prANanali

moga catuShTayanoLu sapAdaidu guNavirasida

matte daSa vidhayugaLa guNavannu mADi eraDu sadA SivanoLiTTa||4||

pAkaSAsana kAmaroLu sArdhaikaviTTa daSa iMdriyara

sudivaukasAdyaroLondu yAvajjIvaroLagoMdu

nAlkUvare kalyAdi daityAnIkakittanu

eraDu trividha vivEkagaisi indiragondu eraDu Atma tannoLage||5||

I vidhadi svAtantryava dEva mAnava dAnavaroLu

ramA vinOdi viBAga mADiTTu allE ramisuvanu

mUvaroLagiddu avara karmava tA vikAravagaisadale

kalpavasAnake koDuvanu anAyAsa avara gatiya||6||

AlayagaLoLippa dIpa jvAle vartigaLanusarisi janara Aligoppuva teradi

hari tA tOrpa sarvatra

kAla kAladi SrIdharA durgA lalaneyara kUDi suKamaya lIlegaiyalu

triguNa kAryagaLihavu jIvarige||7||

indriyagaLiM mALpa karma dvandvagaLa tanagarpisalu

gOvinda puNyava konDu pApava Basmavane mALpa

indirESanu Bakta janaranu nindisuvaroLagippa

puNyava tandu tannavagIva pApagaLa avariguNisuvanu||8||

hottu oTTige pApa karma pravartakara nindisade

tanaginda uttamara guNa karmagaLa konDADadalippa martyarige

gObrAhmaNa strI hatya modalAda aKiLa dOShagaLittapanu

sandEha paDasalla aKiLa SAstramata||9||

tanna svAtantrya guNagaLa hiraNya garBAdyarige

kalimuKa dAnavara santatige avaradhikArava anusarisi

puNya pApagaLIva bahu kAruNya sAgaranu

alpaSaktigaLa uNNalariyadiralu uNa kalisidanu jIvarige||10||

satya vikrama puNya pApa samastarige koDalOsugadi

nAlvattu BAgava mADi lESAMSavanu janakIva

atyalpa paramANu jIvage sAmarthyavanu tA koTTu

sthUla padArthagaLa unDu uNipa sarvadAsarva jIvarige||11||

timira taraNigaLu Eka dESadi samanisippave endigAdaru?

BramaNa CaLi bisalu anjikegaLuMTEnO parvatake?

amita jIvaroLiddu lakShmI ramaNa vyApAragaLa mADuva

kamalapatra sarOvaragaLoLagippa teradaMte||12||

aMbujOdBava muKya surA kali SaMbarAdi samasta daitya kadaMbake

anudina puNya pApa viBAgavane mADi

aMbudhiya jalavanu mahadGaTa diMbanitu tuMbuva teradi

prati biMbaroLu tAniddu yOgyateyante PalavIva||13||

initu viShNu rahasyadoLu Brumu munipa iMdradyumnage arupidadanu

budharu kELuvudu nityadi matsarava biTTu

anucitOktigaLiddareyu sariye gaNane mADadireMdu

vidvad janake vij~jApaneya mADuve vinaya pUrvakadi||13||

vEta Baya viSvESa vidhi pita mAtuLAntaka madhva vallaBa

BUta BAvana ananta BAskara tEja mahArAja

gautamana maDadiyanu kAyda anAtha rakShaka

gurutama jagannAtha viThala tanna naMbida Bakutaranu poreva||14||

***

ಮನ ಹರಿಯಲಿ ಶ್ರೀಹರಿಕಥಾ ಮೃತದ ಸಾರದ ಕಡೆಗೆ.. 

(ಸ್ವಗತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಧಿ )

1.  ಪರಮಾತ್ಮನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಗುಣ ಎಂದರೇನು  ?

ಇತರರ ಸಹಾಯವಿಲ್ಲದೆ ತಾನೇ  ತನ್ನ ಕತೃತ್ವ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಮಾಡಿ,  ತನ್ನ ಇಚ್ಛಾನುಸಾರ ಕಾರ್ಯ ಮಾಡವ ಉದ್ದೇಶ ಗುಣಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಎಂದು ಹೆಸರು.  ಇದೊಂದು ಧರ್ಮ.  

2. ಜೀವನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಎಂದರೇನು  ?  

ಜೀವನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪರಾದೀನ ವಾಗಿದೆ.  ಪರಾ ಎಂದರೆ ಸರ್ವೋತ್ತಮ ಎಂದರ್ಥ.  ಅಂದರೆ ಪರಮಾತ್ಮನ ಅಧೀನವಾಗಿದೆ . 

3. ಜೀವರಿಗೆ ಕರ್ತೃತ್ವ ಶಕ್ತಿ ಇದೆಯೇ  ? 

ಜೀವರಿಗೆ ಕರ್ತೃತ್ವ  ಶಕ್ತಿಯು ಶಕ್ತ್ಯಾತ್ಮಕವಾಗಿದೆ. ಅದು ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕವಾಗ ಬೇಕಾದರೆ ಶ್ರೀಹರಿಯ ಪ್ರೇರಣೆ ಯಾಗ ಬೇಕು. ಜಡ ವಸ್ತುಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲದಿರುವ ಕರ್ತೃತ್ವ ಧರ್ಮವು ಜೀವರಲ್ಲಿದೆ.  ಆದ್ದರಿಂದ ಜಡ ದಿಂದ ಜೀವರು ಭಿನ್ನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. 

4.  ಸ್ವಗತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಎಂದರೇನು  ? 

ಪರಮಾತ್ಮನೇ ನೇರವಾಗಿ ತಾನೇ ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯ ರೂಪ ಅಂದರೆ ಜೀವನ ಕಡೆಯಿಂದ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿಸಿ ಆ ಪ್ರಯತ್ನಾನುಸಾರ ಕಾರ್ಯ ನೆರವೇರಿಸದೆ ಇರುವುದು. ಇದೇ ಪಕ್ವಾ ಅಪಕ್ವ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸತಕ್ಕದ್ದು. 

 5.  ದತ್ತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಎಂದರೇನು   ? 

 

" ಸ್ವತಂತ್ರೋ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುಹು "  ಅಂದರೆ ಭಗವಾನ್ ವಿಷ್ಣುವು ತನ್ನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿಂದಲೇ ಜೀವರ ಕರ್ತೃತ್ವವನ್ನು ಪ್ರಕಟಗೊಳಿಸಿ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡು ವನು.  ಜೀವನ ಕರ್ತೃತ್ವದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟಿರುವ ಈ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ದತ್ತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವೆಂದು ಹೆಸರು.  ಅಂದರೆ ಜೀವರ ಮೋಕ್ಷ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ದತ್ತ ಸ್ವತಂತ್ರ ಕಾರ್ಯವೂ,  ಸ್ಥಿತಿಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪಕ್ವಾ ಪಕ್ವ ದಶಾಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಗತ ಸ್ವತಂತ್ರವೂ,  ಸರ್ವಾ ದೇಶ ಕಾಲದಿಗಳಲ್ಲಿ,  ಜೀವ ಜಡಾದಿ  ಸಮಸ್ತ ಅಧಿಸ್ಥಾನಗಳಲ್ಲಿ , ಸರ್ವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಕಾರ್ಯವು  ಶ್ರೀ ಪರಮಾತ್ಮನಿಂದ ದತ್ತವಾಗಿ ಅಧಿಷ್ಠಾನನ್ಯಸ್ತವಾಗಿ ಉಪಯೋಗವಾಗುವುವು.

****** *