ಹರೇಶ್ರೀನಿವಾಸ ||
ಮೊದಲನೇಯ ಅಧ್ಯಾಯ
( ಶ್ರೀಪತಿರ್ಭುರ್ಗುಣಾ ಸರ್ವಲೋಕೋತ್ಕೃಷ್ಠ ಇತೀಡಿತಃ
ಗೋಕ್ಷೀರಸಿಕ್ತಸರ್ವಾಂಗೋ ವಲ್ಮೀಕಸ್ಥಃ ಶುಭಂ ದಿಶೇತ್‌ )
ಪದ
ರಾಗ ಸೌರಾಷ್ಟ್ರ ತಾಳ ತ್ರಿಪುಟ ಸ್ವರ-ಋಷಭ
ಶ್ರೀಸಹಿತ ಶ್ರೀವೇಂಕಟೇಶಗೆ | ಸಾಸಿರಾನತಿ ಮಾಡಿ ಬೇಡುವೆ |
ಭಾಸಿಭಾಸುಗೆ ಎನಗೆ ಬುದ್ಧಿ ವಿಕಾಸ ಕೊಡು ಎಂದು |
ಆಸುಕೊಲ್ಹಾಪುರದ ದೇವಿಗೆ | ಬ್ಯಾಸರದೆ ಕರಮುಗಿದು ಬೇಡುವೆ |
ದಾಶರಥಿನಿಜದಾಸ ಕಲ್ಹೋಳೀಶಗೊಂದಿಸುವೆ || ೧ ||
ಶ್ರೀ ಜಯಾರ್ಯರ ಮೊದಲು ಮಾಡಿ | ರಾಜಗುರುಸಂತತಿಗೆ ನತಿಸುವೆ |
ಐಜಿವೇಂಕಟರಾಮವರ್ಯರ ಪೂಜೆಯಲ್ಲಿರುವೆ |
ಶ್ರೀಜಯಾರ್ಯಮುನೀಂದ್ರಸೇವೆಗೆ | ಈಜಗತಿಯಲಿ ಜನಿಸಿ ಅವರಾ |
ಪೂಜಿತಾಖ್ಯವು ವಹಿಸಿದವರನ ಪೂಜಿಸುವೆ ಬಿಡದೆ || ೨||
ನಿತ್ಯದಲಿ ಕೃಷ್ಣಾರ್ಯರೆಂಬುವ | ಉತ್ತಮರ ಪದಖ್ಹೋಂದಿಯಾ ಗುರು |
ಪುತ್ರರಾಗಿಹ ವಿಷ್ಣು ತೀರ್ಥರನ ನತಿಸಿ |
ಮತ್ತೆ ಸ್ತೋತ್ತಮರಾಗಿ ಇರುವ ಸ | ಮಸ್ತ ಗುರುಗಳಿಗೊಂದಿ |
ಸುತ ಸರ್ವೋತ್ತಮಾನಂತಾದ್ರಿರಮಣನ ಮಹಿಮೆ ಪೇಳುವೆನು || ೩ ||
ಪದ್ಯ
ಪೂರ್ವದಲಿ ಭೃಗುಮುನಿಗೆ ಸರ್ವಮುನಿಗಳು ಬುದ್ಧಿ
ಪೂರ್ವಕ್ಹೀಂಗ್ಹೇಳಿದರು ಗರ್ವಾದಿರಹಿತ ಸ-
ತ್ಸರ್ವಗುಣಸಂಪೂರ್ಣ ಸರ್ವದೇವೋತ್ತಮನು
ಇರ್ವನ್ಯಾರೆಂದು ತಿಳಿ ಸರ್ವಲೋಕದಲಿ ||
ಸರ್ವರಿಗೆ ಹಿತಕರ ಮೃದುಪೂರ್ವವಚನವನು ಕೇಳಿ
ಪೂರ್ವದಲಿ ಪೋದ ತನ್ನ ಪೂರ್ವಿಕನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ
ಗರ್ವ ಅವನಲಿ ಕಂಡು ಗರ್ಕನೆ ತಾಂ ತಿರುಗಿ
ಪಾರ್ವತೀಶನು ಎಲ್ಲಿ ಇರ್ವ ನಡೆದನಲ್ಲೇ || ೧ ||
ನೋಡಿದನು ಆಗಲ್ಲಿ ಪ್ರೌಢಿ ಪಾರ್ವತಿಯು ಮಾ-
ತಾಡಿದಳು ನಾಚುತಲಿ ಬೇಡ ಬಿಡು ಪ್ರಾಣೇಶ
ನೋಡು ಭ್ರುಗುಮುನಿ ಬಂದ ಬೇಡಿಕೊಂಬುವೆನು ||
ಗಾಢನೇ ಕಣ್ಗೆಂಪು ಮಾಡಿ ಮುನಿಯಿದ್ದಲದಲಿ
ಓಡಿ ಬಂದನು ಆಗ ನೋಡಿ ಭ್ರುಗು ಶಾಪ
ಈಡಾಡಿದನು ನಿನ್ನ ಪೂಜೆಯು ಬೇಡವೀ ಲೋಕದಲಿ
ನೋಡಿ ಲಿಂಗವ ಪೂಜೆ ಮಾಡಲಿ ಜನರು || ೨ ||
ಕೊಟ್ಟು ಈ ಪರಿ ಶಾಪ ಮೆಟ್ಟಿದನು ವೈಕುಂಠ
ಥಟ್ಟನೇ ಮತ್ತಲ್ಲಿ ಧಿಟ್ಟ ದೇವನ ಕಂಡು
ಪಟ್ಟದರಸಿಯ ಕೂಡಿ ದಿಟ್ಟಾಗಿ ಮಲಗಿರಲು
ಸಿಟ್ಟಿಲೊದ್ದನು ಒಳ್ಳೆ ಪೆಟ್ಟು ಅವನೆದೆಗೆ ||
ಪೆಟ್ಟು ತಾಗಲು ನೋಡಿ ಥಟ್ಟನೆ ಹರಿಯೆದ್ದು
ಬಿಟ್ಟು ಮಂಚವ ನಿಳಿದು ಮುಟ್ಟಿ ಮುನಿಪಾದವನು
ಇಟ್ಟು ಶಿರವನು ಅಲ್ಲಿ ಗಟ್ಟಿ ಆಲಿಂಗನವ
ಕೊಟ್ಟು ಮಾತಾಡಿದನು ತುಷ್ಟನಾಗಿ || ೩||
ಪದ
ರಾಗ ಶಂಕರಾಭರಣ ತಾಳ ಅಟ್ಟ ಸ್ವರ-ಗಾಂಧಾರ
ಯಾಕೆನ್ನ ಮೇಲಿಷ್ಟು ಸಿಟ್ಟು | ಭ್ರುಗುಮುನಿ | ಯಾಕೆನ್ನ ಮೇಲಿಷ್ಟು ಸಿಟ್ಟು |
ನಾಕೊಡುವೆನು ನಿನಗೀ ಕಾಲಕ್ಕೆ ನೀ | ಬೇಕಾದ್ದು ಬೇಡು ಎಥೇಷ್ಟು || ಪ ||
ಸದ್ದು ಇಲ್ಲದೆ ನಾನಿದ್ದ ಮನೆಗೆ ಬಂದು | ಒದ್ದ ಕಾರಣ ಪೇಳಿಷ್ಟು ||
ಸಿದ್ದಾಗಿ ನೀನು ಬಂದದ್ದು ನಾ ಅರಿಯೆನು | ಬುದ್ದಿ ತಪ್ಪಿತು ಕ್ಷಮಿಸಿಷ್ಟು || ೧ ||
ಛಂದಾಗಿ ಕಾಠಿನ್ಯದಿಂದಿದ್ದ ಎನ್ನೆದೆ | ನೊಂದಿಲ್ಲ ಎಳ್ಳು ಕಾಳಷ್ಟು ||
ಇಂದು ಈ ಕೋಮಲಸುಂದರ ಪಾದವು | ನೊಂದು ಕೊಂಡಿದ್ಹಾವು ಎಷ್ಟೋ || ೨ ||
ಧರೆಯೊಳು ದ್ವಿಜರಿಗೆ ಸರಿಯಾರು ಇಲ್ಲೆಂ | ಬರುವುದು ಭಯ ಭಾಳಷ್ಟು ||
ವರದಾನಂತಾದ್ರೀಶನ ಪರಮ ಭಕ್ತರಿಗೆ | ಬರಬಾರದೆಂದಿಗು ಸಿಟ್ಟು || ೩ ||
ಪದ್ಯ
ಇಂದಿರಾಪತಿಯು ಹೀಗೆಂದು ಮುನಿಪಾದಗಳ
ಛಂದದಲಿ ಒತ್ತಿ ತ್ವರೆಯಿಂದ ಉಷ್ಣೋದಕವ
ತಂದು ತೊಳೆಯುತ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಶಿರದಲಿ ವಹಿಸಿ
ಇಂದು ಪಾವಿತನಾದೆನೆಂದ ಹರುಷದಲಿ ||
ಮುಂದೆಭ್ರುಗುಮುನಿಯು ಮುಕುಂದನ ಕೊಂಡಾಡಿ
ಬಂದು ಹರುಷದಲಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಭೂಲೋಕದಲಿ
ಇಂದಿರೇಶನೆ ಸರ್ವರಿಂದಧಿಕ ಸತ್ಯ ತಿಳಿ-
ರೆಂದ ಮುನಿಗಳಿಗೆಲ್ಲ ಮುಂದೆ ವೈಕುಂಠದಲಿ
ಇಂದಿರಅದೇವಿ ಗೋವಿಂದನಾಟವ ಕಂಡು ಅಂದಳೀ ಪರಿಯು || ೧ ||
ಪದ
ರಾಗ ಮೋಹನಕಲ್ಯಾಣಿ ತಾಳ ಆದಿ ಸ್ವರ-ಗಾಂಧಾರ
ಹರಿಯೇ ಪೋಗುವೆ ನಾನು | ಮು | ನ್ನಿರುತಿರು ಒಬ್ಬನೆ ನೀನು ||
ತಿರುಕನಾಗಿ ಇರುತಿರುವ ಭೂಸುರನು | ಭರದೊಳೊದ್ದ ನಿನ್ನ್ಹಿರಿಯಾತನೇನು ||ಪ||
ನಿನ್ನ ಶ್ರೀವತ್ಸವಿದು | ಬಹು | ಮಾನ್ಯವು ಎಂದೆನಿಸುವುದು ||
ಎನ್ನ ಆಲಿಂಗನವನ್ನು ಕೊಂಬುವುದು | ಇನ್ನು ಈ ಸ್ಥಳವು ಅಮಾನ್ಯವಾಗಿಹುದು||೧||
ಬಡವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಿಂದ | ನೀ | ಕಡೆಗೆ ಕೂಡಿರು ಛಂದ ||
ಮಡದಿಯ ಹಂಬಲ ಬಿಡು ದೂರದಿಂದ | ತಡಮಾಡದೆ ನಾನಡೆದೆ ಗೋವಿಂದ || ೨ ||
ಇನ್ನೆನ್ನ ಗೊಡವ್ಯಾಕೊ | ಬಿಡು | ನಿನ್ನ ಸಂಗತಿ ಸಾಕೊ ||
ಎನ್ನ ವೈರಿಗಳ ಮನ್ನಿಸು ವ್ಯಾಕೊ | ನನ್ನಿಚ್ಛೆಯಲಿ ನಾಇನ್ನಿರಬೇಕೊ ||೩ ||
ಹಿಂದಕೆ ಕುಂಭೋದ್ಭವನು | ಎನ್ನ | ತಂದೆಯ ನುಂಗಿದ ತಾನು ||
ಮುಂದೆ ಮೂತ್ರಭರದಿಂದ ಬಿಟ್ಟಿಹನು | ಅಂದಿಗೆ ಎನಗಾನಂದವು ಏನು || ೪ ||
ಮತ್ತೆನ್ನ ಸೊಸೆಗವರು | ಬಹು | ಭಕ್ತಿಲೆ ಪೂಜಿಸುವವರು ||
ನಿತ್ಯ ನಾಲಿಗೆಯಲಿ ಪೊತ್ತುಕೊಂಡಿಹರು | ಮತ್ತೆ ವೈರಿಗಳವರಹೊರತು ಇನ್ಯಾರು || ೫||
ಹುಡುಗಬುದ್ಧಿಯು ಎಂದು | ನಾ | ಕಡೆಗೆ ಬಲ್ಲೆನು ನಿಂದು ||
ಮಡುವು ಧುಮುಕಿ ಕಲ್ಫೆಡೆಯ ಪೊತ್ತಿಹುದು | ಪಿಡಿದು ಭೂಮಿಯ ಕುಂಭ ಒಡೆದು ಬಂದಿಹುದು || ೬ ||
ಬಡವ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಾದಿ | ಚಾಪ | ಕೊಡಲಿಯ ಕೈಯಲಿ ಪಿಡಿದಿ ||
ಮಡದಿಯ ಕಳಕೊಂಡು ತುಡುಗ ನೀನಾದಿ | ಹಿಡಿದು ಬತ್ತಲೆ ಖೊಟ್ಟಿ ಕಡವನ ಏರ್ದಿ || ೭||
ಎಷ್ಟೆಂಥೇಳಲಿ ನಿನಗೆ | ನೀ | ನೆಷ್ಟು ಮಾಡಿದಿ ಹೀಗೆ ||
ಅಷ್ಟು ಮನಸಿನೊಳಗಿಟ್ಟೇನು ಆಗ | ಕಟ್ಟಕಡೆಗೆ ಬಲು ಸಿಟ್ಟು ಬಂತೆನಗೆ || ೮ ||
ಎಲ್ಲರಿಗುತ್ತಮ ನೀನು | ಎಂ | ದಿಲ್ಲಿದ್ದೆ ಮೋಹಿಸಿ ನಾನು ||
ಬಲ್ಲನ್ನ ಕರವೀರದಲ್ಲಿರುವೆನು | ಬಲ್ಲಿದನಂತಾದ್ರಿಯಲ್ಲಿರು ನೀನು || ೯ ||
ಪದ
ರಾಗ ಸಾರಂಗ ತಾಳ ಆದಿ ಸ್ವರ-ಮಧ್ಯಮ
ಸಿರಿದೇವಿಯು ಹರಿ ಕೂಡೀಪರಿ ಮಾಡಿ ಕಲಹ
ತ್ವರದಿಂದ ನಡೆದಾಳು ಕರವೀರಪುರಕೆ ||
ಪರಮಾತ್ಮನು ತಾ ಮುಂದೀಪರಿ ಚಿಂತಿಸುತಿಹನು
ಸಿರಿಯಿಲ್ಲದ ವೈಕುಂಠ ಸರಿಬಾರದು ಎನಗೆ || ೧ ||
ಏನು ಮಾಡಲಿ ಲಕ್ಷ್ಮೀಹೀನನಾದೆನು ನಾನು
ದೀನನಾದೆನು ಹಾ ನನ್ನೊಳು ನಾನೆ ನೊಂದು ||
ಪ್ರಾಣದರಸಿಯ ನಾನು ಕಾಣುವೆನೆಂದು
ಪ್ರಾಣ ನಿಲ್ಲದು ಪಟ್ಟದ ರಾಣೀಯ ಬಿಟ್ಟು || ೨ ||
ಇಂದ್ಹ್ಯಾಂಗೆ ಇರಲಿ ನಾನಿನ್ನಾಕೆಯ ಹೊರತು
ಕಣ್ಣಿಗೆ ವೈಕುಂಠಾರಣ್ಯ ತೋರುವುದು
ಇನ್ನೆಲ್ಹೋಗಲಿಯೆಂದು ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿಯದು
ಮುನ್ನ ಧರೆಯಲಿ ಬಂದ ತನ್ನಿಂದೆ ತಾನು || ೩ ||
ಶ್ರೀವೈಕುಂಠದಕಿಂತ ಶ್ರೀವೇಂಕಟಗಿರಿಯು
ಕೇವಲಧಿಕವೆಂದು ಭಾವಿಸೀ ಪರಿಯು
ಆವತ್ತಿಗೆ ಭೇಗಲ್ಲೆ ವಾಸಕೆ ನಡೆದ
ದೇವ ತಿಂತ್ರಿಣಿಯೆಂಬ ಆವೃಕ್ಷವ ಕಂಡ || ೪ ||
ಅಲ್ಲೊಂದು ಇರುವುದು ಬಲ್ಲಿದ ಹುತ್ತ
ಅಲ್ಲಿ ತಾ ನಡಗಿದ ಮೆಲ್ಲನೆ ಪೋಗಿ
ಅಲ್ಲ್ಯಾ ದೇಶದಲೊಬ್ಬ ಚೋಳಾಖ್ಯನು ರಾಜ
ಎಲ್ಲರಿಂದಲಿ ತನ್ನ ಪುರದಲ್ಲೆ ಇರುವ || ೫ ||
ಅವನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದ ಭುವನಾಧಿಕ ಬ್ರಹ್ಮ
ಶಿವನ ಕರುವಿನ ಮಾಡಿ ತಾನಾಕಳಾಗಿ
ಅವನ ತಾಯಿಯು ಲಕ್ಷ್ಮೀ ಅವನ ಮಾರಿದಳು
ಅವಳು ಬೇಡಿದ್ದು ಕೊಟ್ಟು ಅವನೀಶ ಕೊಂಡ || ೬ ||
ಕರೆಸಿಕೊಂಡಷ್ಟು ಹಾಲು ಕರೆವುದು ನಿತ್ಯ
ವರಸಾಧುಗುಣದಿಂದ ಇರುತಿಹುದು ಮತ್ತೆ
ಎರಡು ಸಾವಿರ ಗೋಗಳ ಸರಸಾಗಿ ಕೂಡಿ
ಚರಿಸಿ ಬರುವುದು ವೇಂಕಟಗಿರಿಗ್ಹೋಗಿ ನಿತ್ಯ || ೭ ||
ಮುಂದಾಧೇನುವು ಧ್ಯಾನಕೆ ತಂದು ನಾನಿಲ್ಲಿ
ಬಂದ ಕಾರಣವೇನು ಎಂದು ಸ್ಮರಿಸುತಲಿ
ಇಂದಿರೇಶಗೆ ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಕ್ಷೀರವನು
ಛಂದಾಗಿ ಕರೆವುದು ಬಂದು ಹುತ್ತಿನಲಿ || ೮ ||
ಹಿಂಡಾಕಳುಗಳ ಕೂಡಿಕೊಂಡು ಬರುವುದು
ಹಿಂಡದು ಕರುವಿನ ಕೊಂಡು ಒಂದಿನವು
ಕಂಡು ಈ ಪರಿ ರಾಜನ ಹೆಂಡತಿ ಆಗ
ಚಂಡಕೋಪದಿ ಗೋಪನ ಕಂಡೆಂದಳು ಹೀಂಗೆ || ೯ ||
ಪದ್ಯ
ಏನೊ ಎಲೆ ಗೋಪಾಲ ಧೇನುವಿನ ಪಾಲವನು
ನೀನೇನು ಮಾಡುವಿ ನಿತ್ಯ ನೀನೆ ಕೊಂಬಿವಿಯೊ
ಅಥವಾ ತಾನೆ ಕುಡಿವುದೊ ವತ್ಸೇನು ಬೇಗನೆ ಪೇಳೀಗ
ನಾನು ಒಳ್ಳೆಯವಳಲ್ಲ ಪ್ರಾಣ ಕೊಂಬುವೆನು ||
ಧೇನುಪನು ಈ ಮಾತು ಮೌನದಿಂದಲಿ ಕೇಳಿ
ತಾನು ಗಾಬರಿಗೊಂಡು ಏನು ಬಂತಿದು ಎನಗೆ
ಏನು ಮಾಡಲಿಯೆಂದು ಧ್ಯಾನಿಸುತ ಆ ರಾಜ
ಮಾನಿನಿಗೆ ನುಡಿದ ಬಹು ದೀನನಾಗಿ || ೧ ||
ಪದ
ರಾಗ ದೇಶಿ ತಾಳ ಅಟ ಸ್ವರ-ಷಡ್ಜ
ಅರಿಯೆ ನಾನಮ್ಮಾ ನಿಮ್ಮರಮನೆಸುದ್ದಯನು ಅರಿಯೆ ನಾನಮ್ಮ
ತುರುಗಳ ಕಾಯ್ಕೊಂಡು ಬರುವೆ ನಾ ಇದ ಹೊರತು || ಪ ||
ಕರೆಸಿಕೊಂಬುವರ್ಯಾರೊ ಕರುವ ಕಟ್ಟುಬರ್ಯಾರೋ || ಅರಿಯೆ ||
ಬರಿದೆ ನೀ ಎನ ಮೇಲೆ ಹರಿಹಾಯುವದೇಕೆ || ಅರಿಯೆ || ೧ ||
ಕರುವು ತಾನುಂಬೋದೊ ಪರರ ಪಾಲಾಗುವುದೋ || ಅರಿಯೆ ||
ಸರಸಾಗಿ ತಿಳಿ ನೀನು ನೆರೆಹೊರೆಯವರನ್ನ || ಅರಿಯೆ || ೨ ||
ಕಳ್ಳತನವ ಮಾಡಿ ಸುಳ್ಳು ಮಾತಾಡೋದು || ಅರಿಯೆ ||
ಬಲ್ಲಿದಾನಂತಾದ್ರಿವಲ್ಲಭ ತಾ ಬಲ್ಲ || ಅರಿಯೆ ನಾನಮ್ಮ || ೩ ||
ಪದ್ಯ
ಪಟ್ಟದರಿಸಿಯು ಗೋಪನಷ್ಟು ಮಾತನು ಕೇಳಿ
ಸಿಟ್ಟು ಸಹಿಸದೆ ಕ್ರೂರ ದೃಷ್ಡಿಯಿಂದಲಿ ನೋಡಿ
ಇಷ್ಟು ಮಾತಿವಗ್ಯಾಕೆ ಕುಟ್ಟಿರೆನ್ನುತ ಒಳ್ಳೆ
ಘಟ್ಟಿ ಚಬುಕಿಲಿ ಬಹಳ ಪೆಟ್ಟು ಹೊಡೆಸಿದಳು ||
ಪೆಟ್ಟಿ ಗಂಜುತ ಗೋಪ ಥಟ್ಟನೆ ಮರುದಿನವು
ಕಟ್ಟಿದಾಕಳ ಕಣ್ಣಿ ಬಿಟ್ಟು ಬೆನ್ಹತ್ತಿದನು
ಬಿಟ್ಹಂಥ ಆಕಳವು ನೆಟ್ಟನೆ ಗಿರಿಗ್ಹೋಗಿ
ಬಿಟ್ಟಿತಾ ಹುತ್ತಿನಲಿ ಅಷ್ಟು ಪಾಲನ್ನು || ೧ ||
ಸಿಟ್ಟಿಲದರನ ನೋಡಿ ದುಷ್ಟ ಗೋಪಾಲ ತಾ
ಮುಟ್ಟಿ ಕೊಡಲಿಯು ಎತ್ತಿ ಕುಟ್ಟುವ ಸಮಯದಲಿ
ಥಟ್ಟನೆ ಹರಿಯು ಆ ಪೆಟ್ಟು ತನ್ನಲಿ ಕೊಂಡ
ದೃಷ್ಟಿಂದ ತನ್ನವರ ಕಷ್ಟ ನೋಡದಲೆ ||
ಸೃಷ್ಡಿಕರ್ತನ ಶಿರದಿ ತಟ್ಟಿ ಪುಟ್ಟಿತು ರಕ್ತ
ನೆಟ್ಟನೆ ಏಳು ತಾಳ ವೃಕ್ಷ ಪರಿಮಿತಿಯಾಗಿ
ಎಷ್ಡೊಂದು ಭೀತಿಕರ ಶ್ರೇಷ್ಢ ಶಬ್ದಾಗುವುದು
ಅಷ್ಟು ನೋಡುತ ಪ್ರಾಣ ಬಿಟ್ಟ ಗೋಪಾಲ || ೨ ||
ಮುಂದಕಾಕಳು ಗಿರಿಯಿಂದ ಧರೆಗಿಳಿವುತಲೆ
ಬಂದು ರಾಜನ ಸಭೆಯ ಮುಂದೆ ಹೊರಳಾಡುವುದು
ಮುಂದೆ ನೃಪ ಕಂಡು ಹೀಗೆಂದ ಈ ಪರಿಯಾಕೆ
ಹೊಂದಗೂಡಿಸಿರಿ ಗೋವೃಂದನೊಳಗಿದನು ||
ಅಂದ ನುಡಿ ಕೇಳಿ ಅಲ್ಲಿಂದ ಪರಿಚಾರಕನು
ಮುಂದಕಾಕಳ ನಡಿಸಿ ಹಿಂದೆ ಗೊಂಟ ಹೋಗುತಲೆ
ಅಂದಿಗಲ್ಲಾದದ್ದು ಛಂದದಲಿ ನೋಡಿ ಭಯ-
ದಿಂದ ಅರಸಗೆ ಓಡಿ ಬಂದು ಪೇಳಿದನು || ೩ ||
ಅರಸ ಕೇಳುತ ಬೇಗ ತರಿಸಿ ನರಯಾನವನು
ವಿರಸದಿಂದಲಿ ಕುಳಿತು ಕರೆಸಿ ಸೈನ್ನವನೆಲ್ಲ
ಚರಿಸುತಲೆ ಆ ರಕ್ತ ಸುರಿಸುವ ಸ್ಥಳ ನೋಡಿ
ಸ್ಮರಿಸಿ ತಿಳಿಯದೆ ದಣಿದು ವರಿಸಿದನು ಬೆವರು ||
ಅರಸು ಬಂದುದ ನೋಡಿ ಸರಸಿಜೋದ್ಭವಪಿತನು
ಸರಸರನೆ ಹೊರಗ್ಹೊರಟ ವರಸರ್ಪ ಬಂದಂತೆ
ಶಿರಸಿನಲಿ ಅಂಗೈಯನಿರಿಸಿ ಘಾಯವನೊತ್ತಿ
ಸುರಿಸುತಲೆ ಕಣ್ಣೀರು ಒರೆಸುತಲೆ ನುಡಿದ || ೪ ||
ಪದ
ರಾಗ ನೀಲಾಂಬರೀ ತಾಳ ಬಿಳಂದೀ ಸ್ವರ-ಷಡ್ಜ
ಕೇಳು ನೀನೆಲೊ ಪಾಪಿ ಚೋಳರಾಜನೆ ಇದನು
ಹೇಳಕೇಳದೆ ಇಂಥಾ ವ್ಯಾಳ್ಯವು ಬಂತೆನಗೆ || ಪಲ್ಲ ||
ಮಂದಮತಿಯೆ ನೀ ಮದಾಂಧನಾಗಿರುವಿಯೋ
ಇಂದು ಬಡವರ ಸುದ್ದಿಯೊಂದು ಬಲ್ಲೇನೋ
ತಂದೆತಾಯಿಗಳಿಲ್ಲ ಬಂಧುಬಳವಿಲ್ಲ
ಇಂದು ಎನಗಾರಿಲ್ಲವೆಂದು ಮಿಡುಕುವೆನೊ || ೧ ||
ಎಡತೊಡೆಯಲಿ ಒಪ್ಪುವ ಎನ್ನ ಮಡದಿಯು ಎನ್ನನು ಬಿಟ್ಟು
ಸಿಡಿದು ಸಿಟ್ಟಿಲಿ ದೂರ ನಡೆದಳು ನಾ ಇಲ್ಲೆ
ಗಿಡದಾಶ್ರಯದಲಿರಿತಿರಲು ಬಿಡದೆ ನಿನ ಗೋಪಾಲ
ಕೊಡಲಿಯ ಪಿಡಿದು ಎನ್ನ ತಲೆಯೊಡೆದನಯ್ಯಯ್ಯೋ || ೨ ||
ಲೇಪಿಸಿ ಮೈಯಲಿ ರಕ್ತವು ವ್ಯಾಪಿಸಿತಾನಂತಾದ್ರಿ
ಈ ಪರಿ ದುಃಖವ ನಾನು ನಿರೂಪಿಸಲಿನ್ನೆಷ್ಟು
ತಾಪಸರೊಡೆಯನು ನಾ ಸಂತಾಪಿಸುತಲೆ ನಿನ್ನೊಳು
ಕೋಪಿಸಿ ದುಃಖವ ಸಹಿಸದೆ ಶಪಿಸುವೆನು ಬಿಡದೆ || ೩ ||
ಪದ
ರಾಗ ಯರಕಲಕಾಂಬೋದಿ ತಾಳ ಬಿಲಂದೀ ಸ್ವರ-ಷಡ್ಜ
ಹಾ ಚೋಳಾಧಿಪನೆ ಕಲಿ ಆಚರಿಸುವ ಪರ್ಯಂತ
ನೀ ಚರಿಸುತಿರು ಹೋಗು ಪಿಶಾಚನು ಆಗಿನ್ನು
ಈ ಚಂಡಾಗಿಹ ಶಾಪವು ತಾ ಚಿತ್ತಿಡುತ ಕೇಳಿ
ಆ ಚೋಳಾಧಿಪ ಬಿದ್ದನು ಮೂರ್ಛಿತನಾಗ್ಯಲ್ಲೆ || ೧ ||
ಎರಡು ಗಳಿಗೆಯ ಮೇಲೆ ಸ್ಮರಣೆಯಿಂದಲೆ ಎದ್ದು
ಥರಥರನೆ ನಡುಗುತಲೀ ಪರಿ ಮಾತಾಡಿದನು
ಹರಿಯೆ ನೀ ಎನಗೇಕೆ ಈ ಪರಿ ಶಾಪವ ಕೊಡುವಿ
ಅರಿತು ಎನ್ನಪರಾಧವು ಇರುವುದು ಏನ್ಹೇಳೊ ||| ೨ ||
ಈ ಪರಿ ಮಾತನು ಕೇಳಿ ಆ ಪರಮಾತ್ಮನು ಆಗ
ಪಾಪಿಗಳನು ಮೋಹಿಸುತಲೆ ಈ ಪರಿ ತಾ ನುಡಿದ
ನಾ ಪಾಪಿ ನಾ ಖಳ ಮುಂಗೋಪಿ ನಾ ನಿನಗೀಗ
ಶಾಪಿಸಿ ತಿಳಿಯದೆ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪವ ಪಡುವೆನು || ೩ ||
ನೆತ್ತಿಯ ಘಾಯಕೆ ನಾ ಮೈಮರೆತು ಪರವಶನಾಗಿ
ವ್ಯರ್ಥ ಶಾಪವ ಕೊಟ್ಟೀಹೊತ್ತು ಅಯ್ಯಯ್ಯೋ
ಸತ್ತಸಂಕಲ್ಪಕ್ಕೆ ಮತ್ತುಪಾಯವು ಇಲ್ಲ
ಮಿಥ್ಯವಾಗದು ಶಾಪ ಸತ್ಯವು ತಿಳಿ ನೀನು || ೪ ||
ಆಕಾಶರಸನು ಕನ್ಯ ತಾ ಕೊಡುವನು ಮುಂದೆನಗೆ
ಶ್ರೀಕರ ಪದ್ಮಾವತಿಯೆಂದಾಕೆಯ ನಾಮವಿದು
ಆ ಕಾಲಕ್ಕೆ ತಿಳಿ ಮತ್ತೆ ಅನೇಕ ರತ್ನಗಳುಳ್ಳ
ಶ್ರೀ ಕಿರೀಟವ ಕೊಡುವ ತೂಕವು ಭಾಳದಕೆ || ೫ ||
ಎಂದಿಗೆ ಶುಕ್ರವಾರ ಬಂದಿಹುದು ನಾ ಬಿಡದೆ
ಅಂದಿಗೆ ಆ ಕಿರೀಟವು ಛಂದದಿ ಧರಿಸುವೆನು
ನೊಂದುತಲಿ ಆಗ ಕಣ್ಣಿಂದ ತುಳುಕಲು ನೀರು
ಅಂದಾರುಗಳಿಗೆ ಆನಂದವಾಗಲಿ ನಿನಗೆ || ೬ ||
ಹೀಗೆಂದಾತನ ಕಳುಹಿ ಆಗನಂತಾದ್ರೀಶ
ಹೀಗೆಂದು ತನ್ನ ಮನದಲಿ ಚಿಂತಿಸಿದ
ಈ ಘಾಯವು ಮುಂದಿನ್ನು ಹೇಗೆ ಮಾಯುವುದೆಂದು
ಆಗಲ್ಲೆ ಸ್ಮರಿಸಿದ ಬೇಗ ಬೃಹಸ್ಪತಿಯ || ೭ ||
ಪದ್ಯ
ಬಂದನಾ ದೇವಗುರು ಇಂದ್ರಲೋಕವ ಬಿಟ್ಟು
ಅಂದಿಗಾ ಕ್ಷಣ ಹರಿಗೆ ಅಂದನೀ ಪರಿ ತಾನು
ಇಂದಿರೇಶನೆ ನೀನು ಇಂದೆನ್ನ ಕರೆದೇಕೆ
ಮುಂದೆ ಕಾರ್ಯಗಳೇನು ಛಂದದಲಿ ಪೇಳೊ ||
ಅಂದ ಮಾತನು ಕೇಳಿ ಹಿಂದಾದ ವೃತ್ತಾಂತ
ಛಂದದಲಿ ತಿಳಿಸಿ ಹೀಗೆಂದು ನುಡಿದನು ಮತ್ತೆ
ಒಂದೊಂದು ಹೀಗೆ ನೂರೊಂದು ಮಾತುಗಳೇಕೆ
ಮುಂದೆ ತಲೆಗೌಷಧವನಿಂದು ಪೇಳೆನಗೆ || ೧ ||
ಉತ್ತಮಾಗಿರಬೇಕು ನೆತ್ತಿಗ್ಹಿತಕರವಾಗಿ
ಮತ್ತೆ ಸುಲಭಿರಬೇಕು ಸತ್ಯ ನೀ ಪೇಳು ದು-
ಡದಡೆತ್ತಿಕೊಡುವಣತಾದ್ದು ಮತ್ತೆ ಪೇಳಲು ಬೇಡ
ವಿತ್ತ ಎನ್ನಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲ ಅತ್ಯಂತ ರಿಕ್ತ ||
ಉತ್ತರಕೆ ಹೀಗೆ ಪ್ರತ್ಯುತ್ತರವ ನುಡಿದ ಗುರು
ಉತ್ತಮನೆ ನೀ ಬಹಳ ರಿಕ್ತನಾದರೆ ಕೇಳು
ಅತ್ತಿಯಾ ಹಾಲೊಳಗೆ ಮತ್ತೆ ಎಕ್ಕೆಯ ಫಲದ
ಹತ್ತಿಯನು ಕೂಡಿಸುತ ಒತ್ತಿ ಗಾಯದಲಿಟ್ಟು
ಸುತ್ತು ಮೇಲ್ವಸ್ತ್ರವನು ನಿತ್ಯ ಈ ಪರಿ ಮಾಡು ಮತ್ತೇನು ಬೇಡ || ೨ ||
ಇಂಥ ಔಷಧಕೆ ಇದರಂತೆ ಪೇಳುವೆ ಪಥ್ಯ
ಶಾಂತಸಾಮೆಯ ಅನ್ನ ಜೇನ್ತುಪ್ಪ ಸ್ವೀಕರಿಸು
ಇಂಥ ಘಾಯಕೆ ನೀನು ಚಿಂತೆ ಮಾಡಲು ಬೇಡ
ಶಾಂತವಾಗುವುದಯ್ಯ ಶಾಂತಮೂರುತಿಯೆ ||
ಇಂಥ ಮಾತಿಗೆ ಹರಿಯು ಸಂತೋಷಪಟ್ಟು ತಾ-
ನತ್ಯಂತತಲೆದೂಗಿ ಎನ್ನಂತರಂಗಕ್ಕೆ ಒಪ್ಪು
ವಂಥಾದ್ದು ಪೇಳಿದಿಯೆಂತ ಸ್ತುತಿಸ್ಯವನು ಅದ-
ರಂತೆ ಮಾಡುತಲೆ ತಾ ನಿಂತ ಗಿರಿಯಲ್ಲೆ || ೩ ||
ಹುತ್ತವೇ ಕೌಸಲ್ಯೆ ತಿಂತ್ರಿಣಿಯು ದಶರಥನು
ಮತ್ತೆ ಶೇಷಾದ್ರ ಸೌಮಿತ್ರಿಯೆಂದೆನಿಸುವನು
ಸುತ್ತ ವೇಂಕಟಗಿರಿಯು ಉತ್ತಮಾಯೋಧ್ಯ ಸ-
ರ್ವೋತ್ತಮನು ತಾ ರಾಮಮೂರ್ತಿಯಾಗಿರುವ ||
ಹುತ್ತವೇ ದೇವಕಿಯು ತಿಂತ್ರಿಣಿಯು ವಸುದೇವ
ಮತ್ತೆ ಶೇಷಾದ್ರಿ ಬಲಭದ್ರನೆಂದೆನಿಸುವನು
ಸುತ್ತ ವೇಂಕಟಗಿರಿಯು ಉತ್ತಮಾ ಮಧುರೆ ಸ-
ರ್ವೋತ್ತಮನು ತಾ ಕೃಷ್ಣಮೂರ್ತಿಯಾಗಿರುವ || ೪ ||
ಸ್ವಾಮಿಪುಷ್ಕರಿಣಿಯೇ ನಾಮದಿಂದಲಿ ಯಮುನೆ
ಆ ಮಹಾಯಾದವಸ್ತೋಮ ಮೃಗವೃಂದ
ಕಾಮಚರಧೇನುಗಳು ನೇರದಲಿ ಗೋಪಿಯರು
ತಾ ಮಹಾಗೋಪಾಲ ನಾಮದಿಂದಿರುವ ||
ಆ ಮುಕ್ತ ಬ್ರಹ್ಮಾದಿಸ್ತೋಮ ಮೃಗಪಕ್ಷಿಗಣ
ಆ ಮಹಾ ವಾನರಸ್ತೋಮ ಸನಕಾದಿಗಣ
ಪ್ರೇಮಕರ ಗಿರಿರಾಜ ಭೂಮಿಯಲಿ ವೈಕುಂಠ
ಶ್ರೀಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮೀಶ ತಾ ಮುಕ್ತಿಗೊಡೆಯ || ೫ ||
ಇಂದಿರೇಶನು ಹೀಗೆ ಒಂದೊಂದು ವರರೂಪ-
ದಿಂದ ಬ್ರಹ್ಮಾದಿ ಸುರವೃಂದವನು ಕೂಡಿ
ಆನಂದದಿಂದಾಡುವನು ಮುಂದಾ ಪರಿಮಿತಿಯಿಲ್ಲ-
ವೆಂದು ಆತನ ಸ್ಮೃತಿಗೆ ತಂದು ನಮೋ ಯೆಂಬೆ ||
ಛಂದಾದ ವೈಕುಂಠಮಂದಿರವ ಬಿಟ್ಟು ಸುರ-
ವಂದಿತಾನಂತಾದ್ರಿ ಮಂದಿರವ ಮಾಡಿ ಬಹು
ಮಂದಿಯನು ಸಲಹುವಾನಂದ ಮೂರುತಿಯದಯ-
ದಿಂದ ಮುಗಿಯಿತು ಇಲ್ಲಿಗೊಂದು ಅಧ್ಯಾಯ || ೬ ||
|| ಮೊದಲನೆಯ ಅಧ್ಯಾಯವು ಮುಗಿದುದು ||
