ಮೊದಲಕಲ್ಲು ಶ್ರೀಶೇಷದಾಸರ ಆಪತ್ತು ಪರಿಹಾರ ಉಗಾಭೋಗಗಳು
ಈ ಮೂರು (1, 2, 3)ಉಗಾಭೋಗಗಳು ಕಲ್ಲೂರು ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನ ಮೇಲೆ ಆಪತ್ತು ಬಂದಾಗ ಪ್ರಾರ್ಥನಾ ಮಾಡಿ ರಚಿಸಿದ್ದು. ಭೂಮಿಗಳೆಲ್ಲ ಅನಧಿಕಾರದಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಹೆಸರಲಿ ಇನಾಂ ಬರದ ಕಾರಣ ಇನಾಂ ಕಮೀಶನ್ ಚರ್ಚಾ ಕಾಲ ಅಪರಾಧಿ ಎಂದು ತೋಪಿನ ಬಾಯಿಗೆ ಕೊಡಲು ತೋಪು ಹಾರಲಿಲ್ಲ. ಆಜ್ಞಾವಾಯಿತು. ಆಗ ಶೇಷದಾಸರು ಶ್ರೀಹರಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿ ಕೃಷ್ಣಪ್ಪನಿಗೆ ಮಂತ್ರಾಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಅನುಗ್ರಹಿಸುತ್ತಾರೆ.
1)
ಭಕ್ತವತ್ಸಲನೆಂಬ ಬಿರಿದುಳ್ಳ ದೇವ ನಿನ್ನ
ಭಕುತಿಯಿಂದಲಿ ನಮಿಸಿ ಬಿನ್ನೈಸುವೆ
ರಿಕತನ್ನ ಬಿನ್ನಪವ ಮನಕತಂದು ವೇಗ ಆ-
ಸಕುತಿಯಿಂದಲಿ ಗ್ರಹಿಸಿ ಸಫಲ ಮಾಡೋ
ಭಕುತನಾದ ಇವಗೆ ಲೌಕಿಕದಿಂದ ಬಂದ
ವಿಕಟರೂಪವಾದ ದುರಿತದಿಂದ
ಮುಕುತನ್ನ ಮಾಡುವದು ಕರುಣದಿಂದಲಿ ವೇಗ
ಶಕಟಭಂಜನ ಕೃಷ್ಣ ಉತ್ಕೃಷ್ಟನು
ಮುಕುತಿದಾಯಕ ಗುರುವಿಜಯವಿಠಲ
ಮಮದ್ಭಕ್ತನ ಪ್ರಾಣ ಪ್ರೀತಿ ಎಂಬೋದು ಸತ್ಯಮಾಡೊ॥
***
2)
ಭಕ್ತರ ಮನೋರಥ ಪೂರ್ಣಮಾಡುವಲ್ಲಿ
ಉತ್ಕೃಷ್ಟವಾದ ಕಾಮಧೇನು ಎನಿಪೆ
ಭಕ್ತರ ಅಪರಾಧ ಸಹನ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಧಾ-
ರಿತ್ರಿಗೆ ಸಮಾನನೆನಿಪ ಸಾರ್ವಭೌಮ
ಭಕ್ತರಮ್ಯಾಲೆ ಮಹ ಕರುಣ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ
ಪಿತೃ ಮಾತೃ ಭ್ರಾತೃ ಗುರು ಸಮಾನನೆನಿಪೆ
ಭಕ್ತರ ಅಭಿಮಾನ ಸಹನಮಾಡುವಲ್ಲಿ
ಮಿತ್ರನೆನಿಸಿಕೊಂಬೆ ಅನಿಮಿತ್ತ ಬಂಧು
ಭಕ್ತರ ದುರಿತ ಕಳೆದು ಕಾವ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ
ಛತ್ರನೆನಿಪ ಸತತ ಸನ್ಮಂಗಳಾಗ
ಭಕ್ತರ ನಿಂದಕರ ನಿಗ್ರಹ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ
ಮೃತ್ಯು ಯಮಗೆ ಸದೃಶನೆನಿಪದೇವ
ಭೃತ್ಯವತ್ಸಲ ಗುರುವಿಜಯವಿಠಲರೇಯ
ಭಕ್ತರ ಪೊರೆವ ಬಿರಿದು ನಿನ್ನದಯ್ಯ॥
***
3)
ಶತ್ರು ಮಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಸ್ಥಿತನಾಗಿ ನೀನೆ
ಪ್ರಕೃತಿಯು ಜೀವಕಾಲ ಅನುಸರಿಸೀ
ಕೃತ್ಯವಮಾಳ್ಪನಾಗಿ ಜೀವರ್ಗೆ ಸುಖ ದುಃಖ
ಮೊತ್ತಗಳುಣಿಸುವಿ ನಿಯಮದಂತೆ
ಕರ್ತೃನೆಂದು ನಿನ್ನ ನೆರೆನಂಬಿ ಇಪ್ಪವರಿಗೆ ಇದು
ಕೃತ್ಯಗಳಲ್ಲವೆಂದು ಶಾಸ್ತ್ರಸಿದ್ಧ
ಚಿತ್ತಕ್ಕೆ ತಂದು ವೇಗ ಶತ್ರುಸಹಸವನ್ನು
ವ್ಯರ್ಥಮಾಡಿ ಭಕ್ತನಾದವನ
ಹತ್ತಲಿ ಕರೆದು ದಯದೃಷ್ಟಿಯಿಂದಲಿ ನೋಡಿ
ಉತ್ತಮವಾದ ಸುಖವೈದಿಪದೊ
ಭಕ್ತವತ್ಸಲ ಗುರುವಿಜಯವಿಠಲ ರೇಯ
ಎತ್ತಲಿದ್ದರು ನಿನ್ನ ಪೊಂದಿದವನು॥
***
4)
ರಾಗ : ಚಾರುಕೇಶಿ
ದೈತ್ಯನ್ನ ವಧೆಗಾಗಿ ಶಪಥ ಮಾಡಲಾಗಿ
ಕೃತ್ತಿವಾಸನ ದ್ವಾರ ಕೃಪೆಯ ಮಾಡಿ
ಕತ್ತಲೆಗೈಸಿ ಶಿರ ಕಿತ್ತಿ ಚಂಡಾಡಿಸಿ
ಭಕ್ತನ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಕ್ಕೆ ಗೆಲೆಸಿದಂಥ
ಸತ್ಯವಾದ, ರೂಢಿ ತ್ರಿಜಗವು ಬಲ್ಲದು
ಪೃಥ್ವಿಪಾಲಕನಾದ ಸಾರ್ವಭೌಮನು ಪರಮ-
ರಿಕ್ತ ಅನುಭವ ಪೇಳಿ ಹಿಗ್ಗುವಂತೆ
ಉತ್ತಮೋತ್ತಮ ನಿನ್ನ ಇನಿತು ತಿಳಿದು
ಭಕ್ತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಸಥೆಯಿಂದ ನುಡಿದಂಥ
ಉಕ್ತಿಗೆ ವ್ಯಾಹತಿ ತಂದದಕ್ಕ ನಿನ್ನ
ಮಿತ್ರತ್ವ ಏನುಂಟು ಇದರೊಳಗೆ
ಭೃತ್ಯರ ಅಭಿಮಾನ ಕಾಯದಿದ್ದರೆ ಒಡೆಯ
ಕೀರ್ತಿಯೈದುವೆನೇನೋ ಮಾನ್ಯನಾಗಿ
ಸತ್ಯಸಂಕಲ್ಪ ಗುರುವಿಜಯವಿಠಲರೇಯ
ಈ ತೆರದಲಿ ಮಾಡದಲಿರು ಎಂದಿಗನ್ನ॥
5)
ರಾಗ : ಹಂಸಾನಂದಿ
ಇನ್ನೆಷ್ಟು ಕಾಲಕ್ಕು ಮರಿಯಾದಂತೆ ಮಾಡಿಸಿದಿ
ಉನ್ನತಮಹಿಮ ನಿನ್ನ ಇಚ್ಛಕ್ಕೆ ಯದಿರಾರೊ
ಇನ್ನಾದರೂ ಕೃಪೆಯಿಂದ ನೋಡದಿರೆ
ಘನ್ನವಾದ ದುಃಖದಿಂದ ಕಡಿಗೆ ಐದುವಿನೆಂತೊ
ಚಿನ್ಮಯಮೂರುತಿ ಗುರುವಿಜಯವಿಠಲರೇಯ
ಎನ್ನ ಅಪರಾಧ ನಿನಗೆ ಅರ್ಪಿತವು॥
***
6)
ದಾಸರು ಈ ಉಗಾಭೋಗವನ್ನು ಶ್ರಾವಣ ಮಾಸ ಶುಕ್ಲಪಕ್ಷ ಬಿದಿಗೆ ಸ್ಥಿರವಾರದಂದು ರಚಿಸಿದ್ದು.
ರಾಗ : ಹಿಂದೋಳ
ಗುರು ವಿಜಯರಾಯರಂದು ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಬಂದು
ಪರಿವ್ಯಾಪ್ತನಾದ ಶ್ರೀಹರಿಯ ವಿವಿಕ್ಷದಿ
ಪರಿಪರಿ ವಿಧದಿಂದ ಸ್ತುತಿಸಿ ಪ್ರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ
ಗುರುವಿಜಯವಿಠಲನ್ನ ಸೇವಕ ನೀನೆಂದು
ಕಾರಣದಿಂದ ನಿನಗೆ ಇದೇ ಮುದ್ರಿಕವು ಎಂಬ
ತೆರವಾದ ಸಂಜ್ಞವೆಂದು ಸೂಚಿಸಿದಿ
ಪರಮ ಧನ್ಯನಾದೆ ಗುರು ವಿಜಯದಾಸರಿಗೆ
ಚರಣ ಸೇವಕನಾದೆ ನಿನ್ನ ದಯದಿ
ಗುರುಗಳ ದ್ರೋಹದಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಿ ನಿನ್ನ
ಕುರುಹು ಕಾಣುವ ಅಧಿಕಾರಿಯಾದೆ
ಪರಿಪೂರ್ಣ ಕೃಪಾನಿಧೆ ಗುರುವಿಜಯವಿಠಲ ನಿನ್ನ
ಕರುಣದ ಫಲವಿದೆ ಬಾಳಿದದಕೆ.॥
***
7)
ರಾಗ : ಖರಹರಪ್ರಿಯ
ವಿಜಯನಾಮವು ಎನಗೆ ಸಾರ್ಥಕ ಮಾಳ್ಪೆನೆಂದು
ಕುಜನ ಮರ್ದನ ನಿನಗೆ ನೀನೆ ಒಲಿದು
ವಿಜಯಸಾರಥಿ ಎನಿಸಿ ಎನ್ನಲ್ಲಿ ನಿಲ್ಲದಿರೆ
ವಿಜಯನಾಮವು ಸಫಲವಾಗುವದೆ?
ಭುಜಗತಲ್ಪನೆ ಈ ಸೊಬಗು ದೃಢವಾಗದಲೆ
ಕುಜನಮಣಿಯಾದ ಕಲಿಕೃತ ಕಲ್ಮಷದಿ
ರಜತಮೋ ಗುಣದಿಂದ ಬದ್ಧನಾಗಿ
ಅಜಯವುಳ್ಳವನಾದೆ ಬಲು ವತ್ಸರವು ನೋಡು
ವಿಜಯಸಖನೆಂಬೊ ಕರುಣವಿತ್ತು
ಸುಜನ ಪೋಷಕನೆ ಕೇಳಂದು ಸ್ವಪ್ನದಲಿ
ನಿಜವಾಗಿ ದಶನಾಮ ಸಫಲಮಾಳ್ಪೆನೆಂದು
ನಿಜಮುಖದಿಂದ ಪೇಳುವೆನು ವೇಗ
ತ್ಯಜನೆ ಮಾಡದೆ ವಾಕ್ಯತಂದುಕೊ ಮನನಕ್ಕೆ
ಸುಜನ ಕುಲಾಬ್ಧಿಚಂದ್ರ ಸುಗುಣಸಾಂದ್ರ
ವೃಜನಗಳೆಣಿಸದೆ ತ್ವರಿತದಿಂದಲಿ ಎನಗೆ
ವಿಜಯನಾಮವು ಸಫಲಮಾಡುವದು
ಭುಜಗಭೂಷಣವಂದ್ಯ ಗುರುವಿಜಯವಿಠಲರೇಯ
ಋಜುಮಾರ್ಗವನೆ ಇತ್ತು ಪಾಲಿಸುವದು॥
***
8)
ರಾಗ : ಸಾರಮತಿ
ಶಕ್ತಿ ಆಯುಧದಿಂದ ಸಲಹಿದನೆಂಬೊ ಘನತಿ
ವ್ಯಕ್ತಮಾಡಿಕೊಂಡು ಭುವನದಲ್ಲಿ
ಭಕ್ತವತ್ಸಲನೆಂಬೊ ಬಿರಿದು ಮಾತ್ರಕ ಪಡದಿ
ಭಕ್ತನಲ್ಲಿ ನಿನಗೆ ವಾಂಛಲ್ಯ ನಿಜವಾಗೆ
ವಿಭಕ್ತವಾಯಿತು ಯಾಕೆ ಇಂದು ನೋಡ
ಅಯುಕ್ತವಾದ ಘೋರ ಸಂಸಾರದಲ್ಲಿ ತಂದು
ನಕ್ತಂಚರರಿಗೆ ಸಹಾಯನಾಗಿ
ಹೊತ್ತು ಹೊತ್ತಿಗೆಪ್ರವಹರೂಪವಾದ ದುಃಖ
ಯುಕ್ತನಮಾಢಿ ಬಲು ದಣಿಸಿದದಕ ಪೂ-
ರ್ವೋಕ್ತ ಸಕ್ತವಾಯಿತ್ಯಾಕೆ ಇನಿತು ಕಠಿಣ ತನ
ಶುಕ್ತಿಯಲ್ಲಿ ರಜತ ಭ್ರಾಂತಿಯು ತೋರಿದಂತೆ
ಸಕ್ತನೆ ನಿನ್ನ ಕರುಣ ಇನಿತಾಯಿತೊ
ಸತ್ಯಮಂಗಳಮೂರ್ತಿ ನಿನಗೆ ನಿನ್ನ ಕ್ರೀಯಕ್ಕ
ಅಸತ್ಯವೆಂದಿಗೂ ಸಲ್ಲ ಶ್ರುತಿಸಮ್ಮತ
ಭೋಕ್ತಸಾರನೆ ಗುರುವಿಜಯವಿಠಲರೇಯ
ಉಕ್ತಿಗೆ ವ್ಯಾಹತಿ ಬಾರದಂತೆ ನೋಡೊ॥
***
9)
ರಾಗ : ರೇವತಿ
ಅಂದಿನ ಗುರುದ್ರೋಹದಿಂದ ಇಂದು ಈ ಕುಂಭಿಣಿಗೆ
ಬಂದು ಬಾಹುಳ್ಯ ನೀಚ ದೇಹ ಧರಿಸಿ
ವೃಂದಕಾಮಗಳಿಂದ ಜನಿಸಿದ ಕ್ರೋಧ ಲೋಭ
ಸಂದೋಹ ಜನಕ ಸುಖ ದುಃಖ ತಾನೆ
ಸಿಂಧುವಿನೊಳು ಮುಣಿಗಿಸಿ ಪರಮಾಪ್ತನಾದ
ಇಂದಿರಾಪತಿ ನಿನಗೆ ದೂರನಾದೆ
ಒಂದೊಂದು ಉಪಾಯದಿಂದೆ ನೀನೆ ಮತ್ತೆ
ಹಿಂದಿನ ಕೃತ್ಯಕ್ಕೆ ಉಪೋದ್ಬಲಕನಾಗಿ
ಸಂಧಿಸಿದಿ ನಿನ್ನ ಯುಕ್ತಿಗೆ ಸಮ ಉಂಟೆ
ತಂದೆ ನಿನ್ನಯ ಪಾದ ದ್ವಂದ್ವಕ್ಕ ನಮಿಸುವೆ
ಎಂದೆಂದಿನಿತು ಮಾಳ್ಪುದುಚಿತವಲ್ಲ
ಮಂದರಧರನೀನು ಕರುಣಮಾಡುವದಕ್ಕ
ಎಂದೆಂದಿಗಾದರು ದ್ವಾರವಿದೆ
ಎಂದು ಬಿನ್ನೈಸಿದೆ ಬಲುವಿಧದಿಂದ ನಾನು
ಕಂದನ ಬಿನ್ನಪವ ಮನಕ ತಂದು
ಅವರಿಂದಲಿ ನುಡಿಸಿದ ನುಡಿಯು ವೇಗದಿಂದ
ಅಂದವಾಗಿ ಸಫಲ ಮಾಡುವದು
ಬಂಧು ಅನಿಮಿತ್ತ ಗುರುವಿಜಯವಿಠಲರೇಯ -
-ನೆಂದು ಕೊಂಡಾಡಿದರ್ಗೆ ಭಯವಿಲ್ಲ ಭಯವಿಲ್ಲ॥
***
10)
ರಾಗ : ಪೂರ್ವಿಕಲ್ಯಾಣಿ
ಮೂರು ವರಗಳನ್ನು ಮೋದದಲಿತ್ತು
ಸ್ವರೂಪ ಸುಖದಲಿ ಜೀವಿಸೆಂದು
ನೀರಜಾಕ್ಷನೆ ಕರುಣಾ ಮಾಡಿದುದಕೆ
ಶಾರೀರೇಂದ್ರಿಯಗಳಿಗೆ ಸುಖವಾಯಿತೋ
ವಿವರ ತಿಳಿಯಲಿಲ್ಲ ಮೂರು ಬಗೆಯಿಂದ
ಪುರುಷಾರ್ಥಗಳ ಸ್ವರೂಪವ
ಗುರುವಿಜಯರಂದು ಗೂಢ ಮಾತಿಲಿ
ಮೂರು ವರಗಳುಯಿತ್ತು ಬುದ್ಧಿ ಪೇಳಿ
ಪ್ರೇರೇಪಿಸಲಿಲ್ಲೆಂಬ ಸ್ಪಷ್ಟತ್ವಾಗಿ ಎನಗೆ
ವಾರಿಜಾಕ್ಷನೆ ಇಂದು ನೀನದರಂತೆ
ಮೂರು ವರಗಳ ಸೌಖ್ಯ ವೈದೆಯೆಂದು
ಔದಾರ ಮನಸಿನಿಂದ ಪೇಳಿದಲ್ಲದೆ
ತೋರಿಸಲಿಲ್ಲ ಅದರ ಕುರುಹು ಸಂಜ್ಞವನ್ನು
ಸಾರ ಸುಗುಣ ಪೂರ್ಣನೆ ನಿರ್ಮಲಾತ್ಮಾ
ಮೂರು ವಿಧವಾದ ಶಾಪ ತೀರಿದ ಬಗೆಯೊ ಮಾರಾರಿ
ಮರ್ದನನೆ ಕರುಣ ಮಾಡಿ
ಮೂರರಾಜ್ಞಾರೂಪ ತಿಳುಹಿ ವೇಗದಿಂದ
ಸಾರ ಸುಜನ ಕಾರ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಕಲ್ಪಿಸುವದು
ಬರಿದೆದಂಧವ್ಯಾಕೆ ಮೋದ ದಯಾಸಿಂಧು ಕೃಷ್ಣ ಅ-
ಪಾರ ಮಹಿಮನೆ ಅಮಿತ ತೇಜ
ಕ್ರೂರಗಜಕೆಹರಿ ಗುರುವಿಜಯವಿಠಲರೇಯ
ತೋರಿಸಯ್ಯಾ ಚರಣ ತ್ವರಿತದಿಂದ॥
***
11)
ರಾಗ : ಶುಭಪಂತುವರಾಳಿ
ಉದ್ಯುಕ್ತರಾಗಿ ಎನ್ನ ಯೋಗ್ಯತಯಿದ್ದನಿತು
ಸದ್ವಿರಾಗದಿಂದ ಧೇನಿಸುತ್ತ
ಹೃದ್ವನಜದಲ್ಲಿ ಪೋಗಿ ಕೈಮುಗಿದು ನಮಿಸಿದರು
ಛದ್ರ ಮೂರುತಿ ನಿನ್ನ ಕುರುಹ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳದೆ
ಎದ್ದು ಪೋಗಿವಂತೆ ಮನಸು ಮಾಡಿ
ಕ್ಷುದ್ರವಾದ ವಿಷಯ ಜಾಲಗಳು ಎರಗಿಸಿ ಸ-
ಮುದ್ರ ಪೋಲುವ ದುಃಖ ಉಣಿಸಿ ಮರಳೆ ಬುದ್ಧಿ ಭ್ರಮಣವಾಗಿಯಿರುವ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅ-
ಶುದ್ಧವಾದ ಹೀನ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ
ಮುದ್ದು ಮೋಹನವಾದ ರೂಪದಿಂದಲಿ ತೋರಿ
ಬುದ್ಧಿಗೆ ವ್ಯಾಕುಲ ತೋರ್ಪದೇನೊ
ನಿದ್ರರಹಿತ ಇಂತು ವಿನೋದ ಮಾಡಿದರೆ
ಬದ್ಧನಾದ ಎನಗೆ ಸುಖವಾಹದೇ
ಕದ್ರುಗೀಶಯನ ನಿನ್ನ ಮನೋ ವಚನ ಕಾಯದಿಂದ
ಪಾದಪದ್ಮಕ್ಕೆರಗೀದ ಮ್ಯಾಲೆ ಇನಿತು ಮಾತೇ
ಮಧ್ವಾಂತರ್ಗತ ಗುರುವಿಜಯವಿಠಲರೇಯ
ಶುದ್ಧಾನಂದವಿತ್ತು ವಿಷಯನಾಗು॥
***
12)
ರಾಗ : ಮಧ್ಯಮಾವತಿ
ಒಂದು ಸ್ಮರಿಸುತಿರೆ ಆನಂದವಾಗುತಿದೆ ಮ-
ತ್ತೊಂದು ಸ್ಮರಿಸುತಿರೆ ಕ್ಲೇಶವಹದೊ
ಕುಂದು ಲೇಸಗಳು ಕಾಲಭೇದದಿಂದ ಸ-
ಮ್ಮಂಧ ಗೈಸಿದೆನಗೆ ಸಾರ್ವಭೌಮಾ
ಇಂದಿರಾಪತಿ ನಿನ್ನ ಸತ್ಯ ಸಂಕಲ್ಪವ
ಮಂದನಾದವ ನಾನು ದಾಟುವೆನೆ
ಅಂದು ಮಾಡಿದ ಕರ್ಮ
ಒಂದೊಂದು ಸ್ಮರಿಸುತಿರೆ
ತಂದೆ ಎನ್ನಯ ಭಾಗ್ಯಕ್ಕೆಣೆಯಾವದೊ
ಇಂದಿನ ದುರ್ಭಾಕ್ಯಕ್ಕೆ ಎಣಿಸಿ ಗುಣಿಸಿ ನೋಡೆ
ಕುಂದಿಗೆ ಸಮ ಉಂಟೆ ವಸುಂಧರಿಲಿ
ಮಂದರೋದ್ಧಾರ ಗುರುವಿಜಯವಿಠಲ ನಿನ್ನ
ಪೊಂದಿದವಗಿನಿತು ಫಲವೇನೊ॥
***
